ملاعلی قاری در کتاب الاسرار المرفوعه با تکیۀ عمده بر نقد متن احادیث به بررسی احادیث موضوع پرداختهاست. وی بر اساس مبانی گوناگون اعمّ از عرضه بر قرآن، عرضه بر سنّت و روایات قطعی، استفاده از تعبیر «لا اصل له»، مشابهت حدیث با سخن صوفیه، متکلمان و عالمان سلف، اشتهار روایت در زبان عامۀ مردم بهعنوان ضربالمثل، اتفاقنظر عالمان بر موضوعبودن حدیث، ردّ محتوای حدیث براساس معنا یا تعصّبات مذهبی، مخالفت با تاریخ و واقع بیرونی و مخالفت با الفاظ مشهورتر حدیث، برخی از روایات را موضوع خواندهاست؛ چنانکه گاه براساس وجود راوی متّهم به وضع و کذب در سند حدیث و ذکر طرق و اسناد ضعیف روایات حکم به وضع حدیث کردهاست. آنچه در این کتاب جای تأمّل و اهمّیت دارد؛ پرداختن نویسنده به تقدّم اثبات حدیث بر نفی آن با استفاده از ابزارهای گوناگون برای واردکردن حدیث به دایرۀ صحت یا حتّی ضعف است که از این رهگذر از برخی ابزارها مانند عرضۀ روایت بر قرآن و روایات بهمنظور تأیید محتوای آن، تأویل حدیث، بیان احتمال رخدادن تصحیف، ضعیفدانستن روایت، حکم به صحت معنای حدیث، بیان اشتباه محدّثان در موضوعنامیدن حدیث و تقویت اسناد حدیث سود بردهاست.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |